Drupal Sözlüğü

Blok (ing: block)

Bloklar, sitenin sayfalarındaki herhangi bir alanında gösterilen menüleri veya ek içerikleri barındıran kutulardır. Yönetici blokları temanın sunduğu farklı konumlara yerleştirebilir. Örnek bloklar: kimler çevrimiçi, kimler yeni, yeni forum konuları, kullanıcı girişi, gezinti, etiketler vb.

CCK (Content Creation Kit)

İçerik türlerinize sayı, metin, resim, link, tablo gibi yeni içerik alanları eklemenizi sağlayan eklenti grubudur.

Çekirdek (Drupal çekirdeği; ing: core)

Drupal.org'dan indirdiğiniz Drupal projesindeki temel dosya ve eklentileri ifade eder. Çekirdekte yer almayan eklenti ve temaları yine drupal.org'dan ayrı olarak indirip kullanabilirsiniz.

Dönemsel Görev (ing: cron)

Periyodik olarak belirli komut veya komut gruplarını otomatik olarak çalıştıran zamanlayıcıdır. Örneğin, sitenize eklenen içeriklerin arama eklentisi tarafından indekslenmesi bir dönemsel görevle gerçekleşir. Eklentiler dönemsel görevlerini ortak bir listeye eklerler. Bu listedeki görevler belirli zaman aralıklarında otomatik olarak veya sizin isteğinizle toplu olarak çalıştırılırlar.

Düğüm (ing: node)

İçerikler Drupal'de düğüm olarak kaydedilirler. Örneğin, anket düğümü, haber düğümü, fotoğraf düğümü, vs. Her düğümün kendine ait özel bir numarası (ing: node id, nid) vardır. Kalıcı url adresi “www.siteadı.com/node/nid” şeklindedir.

Düğüm türü (ing: node type)

bkz. İçerik türü

Eklenti (ing: module)

Eklentiler Drupal'in özellik ve fonksiyonlarını genişleten kod parçalarıdır. Çekirdek eklentiler drupal.org'dan indirdiğiniz drupal projesiyle birlikte gelirler. Daha geniş özellikler için farklı olarak yayınlanan eklentiler de mevcuttur. Bu eklentileri drupal.org eklenti sayfasından indirebilirsiniz.
Uyarı: Farklı olarak indirdiğiniz eklentilerin sürümleri kullandığınız Drupal versiyonu ile uyumlu olmalıdır. Örneğin siz Drupal 7 çekirdeğine sahipseniz ayrı olarak kuracağınız eklentinin sürümü de 7 'nin en kararlı olanı olmalıdır.

İzin (ing: permissions)

1- Drupal

İzinler içerik oluşturma, düzenleme, silme ve site yönetimi gibi yetkileri kullanıcılara tanımlamak için kullanılır. Site yöneticisi izinleri roller vasıtasıyla belirler. Drupal sistemini kuran ve ilk oluşturulan hesap olan yönetici hesabı 1 (bir) kullanıcı ID’sine sahiptir ve site üzerindeki bütün yetkilere sahiptir. Ziyaretçiler 0 (sıfır) kullanıcı ID’si ile ifade edilirler.

2- Unix/Linux/Windows

Dosyalar üzerinde okuma, yazma, çalıştırma işlemlerini yapabilme yetkileridir.

İçerik (ing: content)

Sitenizi ziyaret eden kişilere sunduğunuz yazı, resim, dosya, video vb. materyallerin tümü site içeriğinizi oluşturmaktadır. Bir düğüm, bu materyal türlerinden bir veya birkaçını içerebilse de, Drupalciler genellikle "içerik" kavramını "düğüm" kavramının yerine kullanmaktadırlar. Örneğin "içerikleri listelemek", "içerik türleri", vs.

İçerik türü (ing: content type)  

Drupal 7 ve 8 kurulumuyla birlikte varsayılan olarak iki içerik türü gelmektedir; makale ve sayfa. Yöneticiler de kendi özel içerik türlerini tanımlayabilmektedirler. İçerik türlerinin temelinde düğüm yapısı bulunmaktadır. Tüm türlerdeki içerikler veritabanında düğüm olarak kaydedilirler. Bu sayede düğümler üzerinde yapılabilen her türlü işlem (oylama, yorum yazma, cck ile yeni alanlar ekleme, vb.) tüm içerik türlerindeki içeriklerde yapılabilmektedir.

Farklı içerik türlerinin esprisi, her içerik türü için yapılabilecek işlemleri, ayarları ve özel alanları birbirinden farklı olarak tanımlayabilmektir. Örneğin sayfa içerik türünde oluşturulan içeriklerin site anasayfasında yayınlanmasını istemezken, haber içerik türünde oluşturduklarımızda bir resim alanı bulunmasını ve anasayfada resimli özet şeklinde gösterilmesini isteyebiliriz. Bunu farklılaşma içerik türleri sayesinde gerçekleşmektedir.

İçerik türleri, CCK eklentisi sayesinde resim, ses, video, link, dosya vb. materyaller eklenebilecek şekilde zenginleştirebilmektedir.

Kayıt (ing: log)

Kayıt, Drupal sistemi içinde gerçekleşip kaydedilen olayların listesidir. Kayıtlar; kullanım verileri, performans verileri, hatalar, uyarılar ve kullanımsal bilgiler gibi birçok veri bulunmaktadır. Bu kayıtlara Raporlar bölümünden ulaşabilirsiniz.

Menü

Sitenizin farklı sayfalarına ve fonksiyonlarına bağlantılar içeren listelerdir. Drupal çekirdek kurulumunda varsayılan olarak 5 menü bulunur: Main menü,  Management, Navigation, User menü ve Footer menüsü. Yöneticiler bu menülere yeni bağlantılar ekleyebilecekleri gibi yeni menüler de tanımlayabilirler. Her menü için sitenizin farklı blok bölgelerine yerleştirebileceğiniz birer blok Drupal tarafından otomatik olarak oluşturulur.

Özet (ing: teaser)

Düğüm içeriğinin anasayfa ve diğer listelerde kullanılan daha kısa bilgilendirme mesajıdır. Genellikle birkaç cümleden oluşur.

Rol (ing: role)

Roller kullanıcılara atanabilen izin kümeleridir. Bir kullanıcı bir role atandığında, bu rol için verilmiş tüm izinleri kullanabilir. Kullanıcıları birden fazla role atamak ve yeni roller oluşturmak mümkündür.

Drupal ile standart olarak gelen üç rol vardır:

• Kayıtlı kullanıcı,
• Ziyaretçi (kayıtsız veya giriş yapmamış kullanıcı)
• Yönetici

RSS (Really Simple Syndication)

RSS yeni eklenen içeriğin kolaylıkla takip edilmesini sağlayan özel bir XML dosya formatıdır. Kullanıcılar RSS ile sunduğunuz içerik listelerine abone olabilir ve çeşitli RSS istemcileri sayesinde içeriği takip edebilir.

Süzgeç (filtre, ing: filter)

• Girdi biçimleri: İçerik metinlerinden istenilmeyen html, php ve javascript elemanlarını temizleyen veya dönüştüren araçlardır. Örneğin metin Filtered HTML girdi biçimi ile kullanıldığında div, img gibi hmtl etiketleri silinirken, metin içerisinde geçen internet bağlantıları otomatik olarak linke dönüştürülür.
• Views eklentisi: Belirli içerikleri süzmek için kullanılan koşullardır. Örneğin Düğüm: Yayında süzgeci ile sadece yayınlanmış içeriklerin listelenmesi sağlanır.

Şablon (ing: template)

Drupal temaları sitenizin görünümünü özelleştirirken, özel tasarımlı şablon dosyaları kullanırlar. Örneğin şu şablon dosyaları bulunmaktadır:

• block.tpl.php: Blok şablonu
• comment.tpl.php: Yorum şablonu
• maintenance-page.tpl.php: Site bakımda sayfası şablonu
• node.tpl.php: Düğüm şablonu
• page.tpl.php: Genel sayfa şablonu
• page--front.tpl.php: Anasayfa şablonu

Taksonomi (ing: taxonomy)

Sözlük anlamı "sınıflandırma bilimi" dir. Drupaldeki taksonomi sistemi, içeriğinizi önceden oluşturduğunuz kategoriler aracılığıyla veya içeriği girerken yazdığınız terimler ile sınıflandırmanızı sağlar. Drupaldeki taksonomi sistemi şu öğelerden oluşur:

• Taxonomy: Drupal taksonomi sistemini sunan eklentinin adı
• Terim (ing: term): Düğümlere atanan kategori, etiket veya anahtar kelimelerdir. Terimler arası hiyerarşik yapılar kurmak mümkündür. Örneğin cms > drupal > drupal 7.x gibi.
• Sözlük (kategori, ing: vocabulary): Birbiriyle ilişkili terimler kataloğu. Sözlükler arasında hiyerarşi oluşturulamaz.

Tema (ing: theme)

Tema, sitenizin görünümünü değiştiren dosyalar kolleksiyonudur (php, css, jpg, gif, vs.). Çekirdekle birlikte gelen temaların dışında, Drupal kullanıcıları tarafından hazırlanmış ücretsiz temalar da mevcuttur. Bu temaları https://www.drupal.org/project/project_theme tema sayfasından indirip kullanabilirsiniz.

Üst seviye (ing: parent)

Hiyerarşik bir yapı içerisinde, bir öğeyle bağlantılı ana öğelerini ifade eder. (bkz. alt seviye)

Views

Grafik arayüzü sayesinde, çeşitli bloklarda kullanıcılara sunulacak içeriğin belirlenmesini ve gösterim biçiminin değiştirilmesini sağlayan oldukça güçlü ve esnek bir eklentidir. Views'i kullanarak hangi içeriğin (haber, anket, forum konusu, makale, vs.), hangi içerik alanlarının (başlık, yazar, yazılma tarihi, güncellenme tarihi, vs.) ve hangi gösterim biçiminde (tablo, liste, özet, tam görünüm, ızgara, vs.) sunulacağı belirlenebilir. Views eklentisi, CCK ile birlikte Drupal kullanıcılarının en popüler eklentilerinin arasında yer almaktadır.

WYSIWYG

What You See Is What You Get (Ne Görüyorsan Onu Alırsın) deyiminin kısaltması olmakla birlikte, içeriğin yazılması sırasında sonuç gösterimine benzer şekilde biçimlendirilmesini sağlayan yöntemi ifade eder. Çeşitli WYSIWYG editörlerini Drupal'de kullanabilmeniz için eklentiler geliştirilmiştir. Örnek: TinyMCE, FCK Editor, BuEditor, vs.

Yol (ing: path)

Sitenizdeki bir sayfaya veya bir fonksiyona ait bağlantı, link. URL'den farklı olarak sadece siteniz.com'dan sonraki kısmı içermektedir. Örneğin; "forum", forum anasayfasına (siteniz.com/forum), "admin", yönetim sayfasına (siteniz.com/admin) giden "yol"lardır. Sunucu yapılandırmanız uygun olduğunda Drupal temiz url (ing: clean urls) sistemini kullanabilir. Böylece site bağlantılarınız "?q=node/1"deki "?,=" karakterlerinden arındırılarak daha kullanıcı ve arama motoru dostu olan "node/1" formuna çevirilir. Çekirdekte yer alan Path eklentisini kullanarak bu linkleri daha anlaşılabilir şekilde değiştirmek mümkündür.

Pathauto eklentisi bu işi her içerik için otomatik olarak sağlamaktadır.

Ziyaretçi (ing: anonymous)

Sitenizi ziyaret eden fakat oturum açmamış kullanıcıları ifade eder. Ziyaretçi kullanıcı rolünün yetki ve izinlerine sahip olan bu kullanıcılar, sistemde 0 (sıfır) kullanıcı id'si (uid) ile tanımlanırlar.