Web Siteleri ve Mobil Uygulamaların Erişilebilirliği

2025/10 Sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesi

2025/10 sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesi, web siteleri ve mobil uygulamaların herkes için erişilebilir olmasını sağlamak amacıyla yayımlanmıştır. Bu genelge, özellikle engelli ve yaşlı kullanıcılar için dijital hizmetlerin anlaşılır, kullanılabilir ve kapsayıcı bir şekilde tasarlanmasını zorunlu kılar. WCAG 2.2 kriterlerini temel alan düzenleme, hem kamu kurumlarını hem de özel sektörü dijital içeriklerini erişilebilir hâle getirmeye yönlendirir. Böylece dijital hizmetlere eşit, güvenli ve sorunsuz erişim yasal bir standart hâline gelir.

Genelgenin Temel Amacı: Herkes İçin Erişilebilir Dijital Hizmetler Sunmak

Erişilebilirlik düzenlemesinin amacı, dijital hizmetlerin herkes tarafından sorunsuz kullanılabilmesini sağlamaktır. 21 Haziran 2025’te Resmî Gazete’de yayımlanan 2025/10 sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesi, web siteleri ve mobil uygulamaların özellikle engelli ve yaşlı bireyler için anlaşılır, kullanılabilir ve kapsayıcı bir şekilde tasarlanmasını şart koşar. Düzenleme, bu yaklaşımı 5378 sayılı Engelliler Hakkında Kanun ile uyumlu hâle getirirken, 6563 sayılı Elektronik Ticaret Kanunu kapsamında e-ticaret platformlarına da erişilebilirlik yükümlülüğü getirir. Böylece dijital hizmetlerde kapsayıcı, güvenli ve eşit erişim yasal bir standart hâline gelir.

Kimleri ve Hangi Dijital Platformları İçeriyor?

Dijital hizmetlerin herkes için erişilebilir olması gerekiyor. Bu nedenle, kamu kurumları, üniversiteler, belediyeler, kamu iktisadi teşebbüsleri, bankalar, özel hastaneler ve bazı özel öğretim kurumları, web sitelerini ve mobil uygulamalarını erişilebilir hâle getirmekle sorumlu. Ayrıca karayolu, demir yolu ve hava yolu ile yolcu taşıyan özel şirketler, yolcu gemileri ve elektronik ticaret yapan işletmeler de kapsama dahil. Amaç, tüm kullanıcıların web ve mobil platformlara rahatça erişebilmesini sağlamak. Süreç ise Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı koordinasyonunda kurulan İzleme ve İnceleme Komisyonları tarafından düzenli olarak takip ediliyor.

Erişilebilirlik Değerlendirme ve Test Süreci (WCAG 2.2)

Dijital erişilebilirlik değerlendirmesi; İzleme, Danışma ve kurum içi İnceleme Komisyonlarının birlikte yürüttüğü yapılandırılmış bir süreçtir. İzleme Komisyonu, web siteleri ve mobil uygulamaların erişilebilirlik durumunu düzenli olarak inceler ve yıllık çalışma planını oluşturur. Kurumlarda kurulan İnceleme Komisyonları teknik testleri gerçekleştirirken, Danışma Komisyonu sürece rehberlik eder ve ihtiyaç duyulan konularda açıklık sağlar. Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından koordine edilen bu mekanizma kapsamında, platformların değerlendirmelerinde Erişilebilirlik Kontrol Listesi ve ilgili yönerge temel referans olarak kullanılır. Kriterleri başarıyla karşılayan dijital platformlar ise 2 yıl süreyle Erişilebilirlik Logosu almaya hak kazanır.

WCAG 2.2 Nedir ve Neden Önemlidir?

WCAG 2.2, web siteleri ve mobil uygulamaların engelli bireyler için erişilebilir olmasını sağlayan uluslararası bir standarttır ve kullanıcıların web içeriğine rahat erişmesini, sorunsuz etkileşimde bulunmasını amaçlar; bu standart kapsamında A seviyesi kontrol listesi, tüm web siteleri için zorunlu minimum erişilebilirlik gerekliliklerini belirleyerek dijital hizmetlerde kapsayıcılığı ve eşit erişimi güvence altına alır.

Öne çıkan özellikler:

• Metin ve arka plan kontrastı: İçerikler kolay okunur.
• Alternatif metinler: Görseller ekran okuyucularla anlaşılır hale gelir.
• Video ve multimedya: Altyazı ve transkriptlerle erişilebilir olur.
• Form ve navigasyon: Tüm düğmeler ve alanlar anlaşılır ve kullanılabilir.

Neden önemlidir?

1. Kapsayıcılık: Herkes web sitenize erişebilir.
2. Kullanıcı deneyimi: Daha iyi yapı ve performans sağlar.
3. Yasal uyumluluk: Dünyadaki erişilebilirlik yasalarına uyumu destekler.

WCAG 2.2 uyumluluğu, hem kullanıcıların hem de kurumların web deneyimini geliştiren kritik bir standarttır.

Genelgenin Yayımlanması ve Uygulamaya İlişkin Yönergedeki Teknik Düzenlemeler

21 Haziran 2025 tarihinde Resmî Gazete’de yayımlanan genelge ile dijital hizmetlerde erişilebilirlik resmî olarak zorunlu hâle geldi. Uygulamanın ayrıntılarını belirleyen yönerge, web siteleri ve mobil uygulamaların değerlendirilme kriterlerini, İzleme ve İnceleme Komisyonlarının görevlerini ve Erişilebilirlik Logosu kullanım şartlarını içeriyor. Daha detaylı bilgi için yönergeyi inceleyebilirsiniz. Bu düzenleme, platformların erişilebilirlik standartlarına uyumunu sağlarken, süreçlerin sistemli ve şeffaf bir şekilde yürütülmesine de imkân tanıyor.

Genelgede Belirlenen Komisyonlar Nasıl Çalışıyor?

Dijital platformların erişilebilirliğini sağlamak için üç farklı komisyon görev yapıyor:

1. İzleme Komisyonu: Tüm web siteleri ve mobil uygulamaların erişilebilirlik durumunu takip eder, yıllık İzleme Planını hazırlar ve değerlendirme sonuçlarını raporlar.
2. İnceleme Komisyonu: Her kurum ve kuruluş bünyesinde kurulur; platformları teknik olarak test eder, rapor hazırlar ve İzleme Komisyonuna sunar. Testler otomatik, manuel ve engelli kullanıcı testlerini kapsar.
3. Danışma Komisyonu: İzleme sürecinde ortaya çıkan tereddütleri gidermek ve planlama sürecine görüş vermekle sorumludur.

Tüm bu komisyonlar Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından koordine edilir ve erişilebilirliği sağlanan platformlara 2 yıl süreyle Erişilebilirlik Logosu verilir. Bu yapı, dijital hizmetlerin herkes için erişilebilir olmasını garanti altına alıyor.

Erişilebilirlik Logosu: Kimler Alabilir ve Nasıl Kullanılır?

Erişilebilirlik Logosu, web siteleri ve mobil uygulamaların WCAG 2.2 standartlarına uygun olduğunu gösteren resmi bir işarettir. Kamu kurumlarının 1 yıl, özel sektörün ise 2 yıl içinde tamamlaması gereken erişilebilirlik uyum sürecinin ardından, Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı koordinasyonunda yapılan değerlendirmelerle uygun bulunan platformlara logo 2 yıl süreyle verilir. Logo yalnızca erişilebilirliği onaylanan sayfalarda kullanılabilir ve kullanıcıya güven sağlayan şeffaf bir doğrulama niteliği taşır.

Hangi Web Siteleri ve İçerikler Kapsam Dışında?

Genelge kapsamında aşağıdaki web siteleri, mobil uygulamalar ve içerikler erişilebilirlik yükümlülüğünden muaftır:

• Bir yıl içinde güncellenmemiş veya düzenlenmemiş arşiv siteleri, sayfalar ve mobil uygulamalar
• Yalnızca idari süreçler için kullanılan içerikler
• Dinamik olarak zaman içinde eklenen içerikler (ör. reklamlar, alışveriş yorumları)
• Navigasyon amaçlı haritalar ve harita hizmetleri (temel bilgiler erişilebilir olduğunda)
• Canlı zamana dayalı medya
• Genelgenin yürürlüğe girmesinden önce yayımlanmış ofis dosyaları ve zamana dayalı medya
• Miras koleksiyonlarındaki içerikler, erişilebilir hâle getirilemediğinde
  -Erişilebilirlik gereksinimlerinin içerik koruması veya çoğaltma gerçekliği ile uyumsuz olması
  -Otomatik ve düşük maliyetli çözümlerin bulunmaması
• Afet, acil durum ve halk sağlığıyla ilgili temel bilgiler içeren medya

Türk İşaret Dili ile İlgili Düzenlemeler

Türk İşaret Dili, dijital erişilebilirliğin önemli bir parçası olarak düzenlemede özel şekilde ele alınmıştır. Bu kapsamda:

• Kritik kamu duyuruları ve bilgilendirme içeriklerinde Türk İşaret Dili tercümesi kullanılması teşvik edilir.
• Video içeriklerinin, işitme engelli kullanıcıların erişimini kolaylaştıracak şekilde Türk İşaret Dili destekli hazırlanması önerilir.
• Türk İşaret Dili içeriğinin doğru, anlaşılır ve güncel olması gerekir.
• Türk İşaret Dili’nin eklenmesi, dijital hizmetlere erişimde eşitliği güçlendiren bir uygulama olarak değerlendirilir.

Bu düzenlemelerle amaç, işitme engelli bireylerin kamuya ait dijital bilgilere en hızlı ve anlaşılır şekilde ulaşmasını sağlamaktır.

Dijital Erişilebilirlik için Neden Drupart’ı Tercih Etmeliyim?

Drupart, web ve mobil platformlarınızda erişilebilirlik sorunlarını hızla tespit eden ve çözüm sürecini kolaylaştıran kapsamlı bir dijital erişilebilirlik çözümü sunar. Modern teknoloji yaklaşımı ve kullanıcı dostu arayüzü sayesinde, engelli bireyler için dijital içerik erişimini iyileştirirken, platformlarınızın WCAG 2.2 gibi uluslararası erişilebilirlik standartlarına uyum sağlamasına yardımcı olur.
Drupal ile web siteleriniz ve mobil uygulamalarınız daha kapsayıcı, yüksek kullanıcı deneyimi sunan ve yasal gerekliliklere tam uyumlu hale gelir. Bu sayede hem marka itibarınızı güçlendirir hem de dijital dönüşümünüzü erişilebilirlik odağıyla bir üst seviyeye taşırsınız.